شلغم و خواص آن

1-شلغم بايد سفت و تازه باشد، بنابراين اگر وسط آن شل بوده و با فشار انگشت فور برود،پلاسيده و مانده است و چنانچه پخته و مصرف شود.در روده ها توليد نفخ مي کند.
2-پوست خارجي آن بايد براق و شفاف باشد.
3-شلغم بايد سنگين باشد و وقتي وسط آن را بريديد،درونش را روشن و شفاف ببينيد.

نکات مفيد:

ـ مقداري از شلغم را به صورت خام بخوريد.پختن شلغم سبب از بين رفتن «گلکوسينوليت»آن مي شود.
ـ شلغم يکي از بقولات بسيار مقوي و مغذي است که به سبب دارا بودن ده درصد مواد قندي و سرشار بودن از املاح مفيدي مانند کلسيم و منيزيم از مواد غذايي بسيار با ارزش به حساب مي آيد.شلغم خون ساز است و همانطور که گفتيم،املاح کلسيم و منيزيم و ساير مواد موجود در آن موجب جلوگيري از ابتلاء به بيماريهاي خطيري مانند سرطان مي شود.
ـ بايد دانست که از برگ شلغم خواه به صورت پخته يا خام در سوپ يا سالاد يا خوراکيهاي ديگر استفاده مي شود.علاوه بر آنکه در برگ شلغم مقدار زيادي کلسيم وجود دارد،اين گياه حاوي مقادير زيادي آهن و مس هم مي باشد که سبب ازدياد خون و مخصوصاً هموگلوبين مي شود.هر اندازه رنگ برگ شلغم تيره تر باشد،يد بيشتري درآن وجود دارد.همچنين ويتامين «آ»،«ب»و «ث» که در برگ و ريشه ي آن موجود است،نقش مؤثر و مهمي در حفظ تعادل عصبي و تغذيه اي ايفا مي کند.

کاربرد شلغم:

ـ شلغم،اثر مفيد و مؤثري در درمان بيماريهاي دستگاه تنفسي دارد.براي اين منظور از آش يا سوپ استفاده مي شود.همين طور مي توان عصاره ي آن را به دست آورد.براي اين کار شلغم را با وزن مساوي شکر سرخ در کمي آب ريخته و به ملايمت حرارت مي دهند.طريقه ي ديگر آن است که وسط شلغم بزرگي را خالي کرده، شکر سرخ را در آن ريخته،پر مي کنند و مي پزند. شکل سوم آن است که شلغم را به حلقه هاي گرد بريده و پياز را نيز به همين شکل در بياورند.سپس در ظرف گودي، طبقات شلغم و پياز را بر روي حرارت بگذارند.وقتي گرم شد، به تدريج شربت آن جدا مي شود. اين شربت براي درمان سرماخوردگي و گلودرد بسيار نافع است و از آن مي توان به عنوان غرغره درهنگام گلودرد استفاده کرد.
ـ براي درمان دمل،کورک و هر نوع کانون التهابي و تورمي يا چرک،ضماد شلغم را روي موضع بگذاريد.
ـ ترب سياه هم تمام خواص شلغم را دارد و حتي در برخي مواقع،از شلغم غني تر است.بهتر آن است که ترب سياه و شلغم خام را رنده کرده، به شکل خام ميل کنيد تا از خواص آنها به طور کامل بهره گيريد.مي توان از اين دو همراه با سبزي هاي ديگر نيز به صورت سالاد استفاده نمود.

فوايد شلغم:

1-برطرف کننده ي سرفه است.
2-نرم کننده ي سينه، معده و روده است.
3-اشتها را تحريک مي کند.
4-براي معالجه ي سرماخوردگي، ورم لوزه ها يا آنژين شديد و گلودرد، شربت شلغم مفيد است.
5-به علت داشتن ويتامين هاي «آ»، «ب»و «ث»، نور چشم و قوه ي بينايي را زياد مي کند.
6-ريشه ي آن،اثر نرم کنندگي دارد و در رفع سرفه، سياه سرفه و آسم، به صورت جوشانده هاي غليظ و مخلوط با عسل، مورد استفاده قرار مي گيرد.
7-داراي يک ماده ضدعفوني قوي است و به همين جهت در درمان سرماخوردگي و بيماري هاي عفوني تأثير بسيار زيادي دارد.
8-حاوي فسفر، کلسيم، آهن و ويتامين هاي «ب»و «ث»است و سبب افزايش نيروي جنسي و تقويت عمومي بدن مي شود.
9-شلغم براي رشد و استحکام استخوان بندي بسيار مفيد است.
10-اگر ريشه هاي نازک و باريک روي شلغم، خشک و ساييده و با عسل مخلوط شود، براي سختي ادرار مفيد خواهد بود و بسياري از امراض مجاري ادرار را درمان مي کند.
11-فسفر موجود در شلغم موجب تقويت سلولهاي عصبي مي شود.
12-آب شلغم پخته را مي توان در انواع گلودرد و به خصوص عوارض سرماخوردگي غرغره کرد.
13-اگر شلغم را در ظروف سربسته يا درون خمير بپزيد،چون آب و اسانس هاي آن خارج نمي شود، زياد شدن اشتها را به همراه خواهد داشت.
14-آب شلغم به سبب داشتن انسولين گياهي و ويتامين هاي مفيد براي درمان مرض قند و سنگ مثانه مفيد است.
15-براي جلوگيري از ناراحتي هاي پوستي به ويژه جوش صورت (غرور)،شلغم بسيار سودبخش است.
16-شلغم به علت داشتن ويتامين «ث»از رقيق شدن خون جلوگيري مي کند و به دليل وجود همين ويتامين،مانع از خونريزي مي شود و خستگي را برطرف مي کند.
17-ريشه هاي نازک شلغم، ورم طحال و سوزش ادرار را برطرف مي کند، بدين منظور بايد ريشه هاي باريک شلغم را تميز شسته و پس از خشک کردن، بساييد و همراه با کمي عسل ميل کنيد!
18-ترشي شلغم، مقوي احشاء، اشتها آور و بدون نفخ است.
19-شلغم به سبب داشتن ويتامين «آ»براي تسکين و خارش و دردهاي مفصلي، سرمازدگي، نقرس و معالجه ي ترک به صورت استعمال خارجي مفيد است؛ براي اين منظور بايد شلغم را در مقدار کمي آب پخته و به صورت مرهم در محل مورد نظر قرار دهيد.
20-براي التيام بيماري نقرس و درد مفاصل،يک عدد شلغم را پخته و نرم کنيد وبه شکل فرني درآوريد و مانند مرهمي روي مفاصلي که درد مي کند،بگذاريد.
21-تخم شلغم در تمام خواص و اعمال،از شلغم مفيدتر و قوي تر بوده و مقدار مصرف آن را درهر دقيقه 6/25 گرم است که همراه با عسل يا شربت،براي معالجه ي امراض ياد شده مي خورند.
22-مصرف شلغم در مورد درمان کم خوني،تجويز شده است، زيرا در افزايش گويچه ها (گلبول هاي)قرمز خون، بسيار مؤثر مي باشد.
روش تهيه ي شربت شلغم به اين ترتيب است:ابتدا وسط يک شلغم را خالي مي کنند و در آن کمي شکر مي ريزند.پس از مدتي آب در آن جمع مي شود. آب آن را با قاشق برداشته و مصرف مي نمايند.
24-شربت شلغم به طريقي که گفته شد براي معالجه سياه سرفه بچه هاي مفيد است و مصرف آن هيچ ضرري براي آنها ندارد.
هشدار:کساني که از حيث هضم غذا يا معده دچار اشکال هستند و يا روده هاي ظريفي دارند،بايد از مصرف شلغم خودداري نمايند.
توصيه:اگر مي خواهيد از شلغم در موارد درماني استفاده کنيد،حتماً با پزشک خود مشورت کنيد.

آش شلغم (براي شش نفر)

با توجه به خواص زيادي که شلغم دارد،طرز تهيه ي آش شلغم را در نظر گرفتيم که بسيار خوشمزه است.

مواد لازم:

شلغم:700 گرم (به قطعات متوسط خرد شود)
برنج:50 گرم
پياز داغ:3 قاشق سوپخوري
گوشت چرخ کرده:250 گرم
پياز:يک عدد (رنده شده)
لپه:70 گرم
زردچوبه:يک قاشق چاي خوري
نمک و فلفل:به مقدار لازم
آب:حدود 2 ليتر يا 8 ليوان
روغن:به مقدار لازم
کشک، نعناع داغ، پياز داغ و کمي کوفته ريزه براي تزئين
توجه:مي توان به جاي گوشت چرخ کرده گوشت مغز ران هم استفاده کرد، ولي با کوفته ريزه آش سريع تر تهيه مي شود.

طرز تهيه:

ـ گوشت را با پياز رنده شده، نمک و فلفل ورز مي دهيم و بصورت کوفته ريزه در مي آوريم و در کمي روغن سرخ مي کنيم.
ـ در قابلمه اي متوسط لپه را با زردچوبه کمي تفت مي دهيم، کوفته ريزه و لپه را با هم مخلوط مي کنيم و با آب به مدت 35 دقيقه حرارت ملايم مي گذاريم تا بپزد.سپس برنج را افزوده و به مدت 30 دقيقه کنار مي گذاريم تا کمي جا بيفتد.در اين مرحله نمک و فلفل و آب را اندازه مي کنيم.در انتهاشلغم و پيازداغ را مي افزاييم و روي حرارت ملايم مي گذاريم تا شلغم بپزد و آش کاملاً جا بيفتد.
ـ اين آش را با کمي کشک،نعناداغ يا پياز داغ و کمي کوفته مي توان تزئين کرد.
منبع:مجله هنر آشپزي
/خ